Kraljičina smrt obnovila raspravu o najvećem dijamantu na svetu

Koh-i-Noor, najveći dijamant na svetu, nastavlja da izaziva ​​kontroverze nakon smrti kraljice Elizabete II.

Iako je neosporno zapanjujući i bez premca u svojoj retkosti, ovaj dijamant veličine jajeta postao je, u očima nekih, moćan simbol krvoprolića, ukradene istorije i užasa kolonijalizma.

Dijamant od 105,6 karata trenutno se nalazi u centru krune kraljice Elizabete, zajedno sa 2.800 drugih manjih dijamanata. Ova kruna pripadala je majci kraljice Elizabete II i napravljena je za njeno krunisanje zajedno sa njenim suprugom kraljem Džordžom VI 1937. godine.

Kraljica Elizabeta II nikada je nije nosila (barem ne u javnosti) i to nije kruna koja je bila položena na njen kovčeg. Međutim, deo je krunskih dragulja Ujedinjenog Kraljevstva i stoga je bio u vlasništvu kraljice Elizabete II.

Nakon njene smrti, debata o vlasništvu nad Koh-i-Noorom ponovo se rasplamsala. Krunu kraljice majke i kolosalni dijamant nasleđuje kraljica supruga Kamila i očekuje se da će je nositi za krunisanje svog muža, kralja Čarlsa III.

Međutim, ne veruju svi da je to pošteno. Tokom godina, Indija, Pakistan, pa čak i talibani u Avganistanu, svi su tvrdili da su vlasnici dijamanta.

Sada, nakon kraljičine smrti, mnogi ljudi pozivaju na povratak dijamanta u njegovu domovinu.

Istorija Koh-i-Noora

Istorija Koh-i-Noor-a obavijena je misterijom i legendama, ali znamo da je verovatno iskopan negde u današnjoj Indiji. Neki spekulišu da se dijamant pominje u sanskritskim i mesopotamskim tekstovima još 3200. godine pre nove ere, iako to nikada nije dokazano.

Takođe postoji hinduističko verovanje da su čak i bogovi bili oduševljeni njegovom lepotom. Tako se priča da ga „samo Bog ili žena može nekažnjeno nositi“. Kažu da će svaki čovek koji ga nosi ceo život imati lošu sreću.

Većina naučnika se slaže da je dijamant bio u rukama Alaudina Khaljija, cara iz dinastije Khalji koji je vladao Delhi sultanatom na indijskom poluostrvu, do 1304. godine. Priča kaže da ga je dobio tokom svojih invazija na kraljevstva Južne Indije.

Najraniji izvor dijamanta koji se može proveriti datira iz Šah Džahana iz Mogulskog carstva u Indiji. Izveštaji iz tog vremena govore da je ovaj car naručio "Paunov presto" početkom 17. veka, koji je bio ukrašen brojnim dragim kamenjem, uključujući i Koh-i-Noor.

Na Severnu Indiju izvršena e invazija tridesetih godina 18. veka od strane vojske cara Nader Šaha, iranskog šaha. Tvrdilo se da je Nader Šah opljačkao veliki deo bogatstva Mogulskog carstva, uključujući carski Paunov tron i Koh-i-Noor. Veruje se da je dijamant nazvao Koh-i-Noor, što na perzijskom znači "Planina svetlosti".
 

Godinama nakon što je Nader Šah umro i njegovo carstvo propalo, njegov unuk je dijamant predao Ahmadu Šahu Duraniju, osnivaču Avganistanske imperije, u pokušaju da zaradi njegovu preko potrebnu podršku.

Njegov unuk Šuja Šah Durani je tada bio primoran da preda kamen Ranjitu Singhu, vladaru Sika, kada je postao begunac u Indiji. Otprilike u to vreme, verovalo se da je Koh-i-Noor nošen kao sjajna amajlija vezan za njegove bicepse

Godine 1849. britanska istočnoindijska kompanija je pobedila u Drugom anglo-sikhskom ratu i Kraljevina Pendžab je pala pod britansku kontrolu, kao i veliki dijamant. Posle opasnog putovanja, predstavljen je kraljici Viktoriji u Bakingemskoj palati 1850.

Od tada je u rukama britanske krune. Ako želite da ga vidite lično, moraćete da se uputite do Londonskog tornja i platite kartu od 30 funti da biste videli krunu sa draguljima iza stakla.

Sada živimo u postkolonijalnom dobu. Od kraja Drugog svetskog rata, Britanija je, kao i druge evropske zemlje, vratila nezavisnost mnogim svojim bivšim kolonijama.

Međutim, efekti britanske imperije i dalje odjekuju - i za mnoge je Koh-i-Noor bolan podsetnik na njegovo nasleđe.