Stres je mnogo opasniji nego što mislite

Stres u vidu traumatskih događaja, napora na poslu, svakodnevnih stresova i diskriminacije, ubrzava starenje imunološkog sistema, potencijalno povećavajući rizik od raka, kardiovaskularnih bolesti i bolesti od infekcija kao što je covid 19, otkrila je nova studija University of Southern California.

Istraživanje, objavljeno ovog juna u “Proceedings of the National Academy of Sciences” (PNAS), moglo bi da pomogne da se objasne dispariteti u zdravlju povezanom sa starosnom dobi.

"Kako se svetska populacija starijih povećava, shvatanje razlike u zdravlju vezanom za uzrast je od suštinskog značaja. Starosne promene u imunološkom sistemu igraju ključnu ulogu u sve lošijem zdravlju, a ova studija pomaže da se razjasne mehanizmi uključeni u ubrzano starenje imuniteta", objasnio je autor studije naučnik Erik Klopak iz gerontološke škole USC Leonard Dejvis.

Kako ljudi stare, imuni sistem prirodno počinje da opada, a to stanje zove se imunosenscencija. Sa poodmaklim godinama, imunološki profil osobe slabi i uključuje previše istrošenih belih krvnih zrnaca koji cirkulišu, ali i premalo svežih belih krvnih zrnaca spremnih da preuzmu nove “osvajače”, izazivače bolesti.

Konstantni stres uzrokuje starije imunološke profile

Imuno starenje povezano je ne samo sa razvojem raka, već i sa kardiovaskularnim oboljenjima, povećanim rizikom od upale pluća, smanjenom efikasnošću vakcina i starenjem sistema organa. Ali, šta objašnjava drastične zdravstvene razlike kod odraslih istog uzrasta? Istraživači sa južnokalifornijskog Univerziteta odlučili su da vide da li bi mogli da otkriju vezu između doživotne izloženosti stresu, poznatog faktora koji doprinosi lošem zdravlju, i opadanja snage imunog sistema. Oni su ispitivali ogromne skupove podataka iz Studije zdravlja i penzionisanja Univerziteta u Mičigenu, nacionalne longitudinalne studije o ekonomskom, zdravstvenom, bračnom, porodičnom statusu i javnim i privatnim sistemima podrške starijih Amerikanaca.

Kako bi izračunali izloženost različitim oblicima društvenog stresa, istraživači su analizirali odgovore nacionalnog uzorka od 5.744 odrasle osobe starije od 50 godina. Odgovorili su na upitnik osmišljen da procene iskustva ispitanika sa društvenim stresom, uključujući stresne životne događaje, hronični stres, svakodnevni život, diskriminaciju itd.

Uzorci krvi učesnika su zatim analizirani kroz protočnu citometriju, laboratorijsku tehniku koja broji i klasifikuje krvne ćelije dok prolaze jedna po jedna u uskom mlazu ispred lasera. Kao što se očekivalo, ljudi koji su bili više izloženi stresu imali su starije imunološke profile, sa nižim procentima belih krvnih zrnaca, svežih boraca protiv bolesti i većim procentom istrošenih.Životni stil i društveni stres samnjuju proizvodnju imunih ćelija.

Životni stil i društveni stres samnjuju proizvodnju imunih ćelija

Neke izvore stresa je možda nemoguće kontrolisati, ali istraživači kažu da rešenje ipak postoji. T-ćelije, kao kritična komponenta imuniteta, sazrevaju u žlezdi zvanoj timus, koja se nalazi neposredno ispred i iznad srca. Kako ljudi stare, tkivo u njihovom timusu se smanjuje i zamenjuje se masnim tkivom, što dovodi do smanjene proizvodnje imunih ćelija. Prethodna istraživanja pokazuju da je ovaj proces ubrzan faktorima životnog stila kao što su loša ishrana i nedovoljno fizčke aktivnosti, koji su u direktnoj vezi sa društvenim stresom.

"U ovoj studiji, nakon statističke analize o lošoj ishrani i malo aktivnosti, veza između stresa i ubrzanog starenja imuniteta nije bila tako jaka. Ovo znači da ljudi koji doživljavaju više stresa obično imaju lošije navike u ishrani i fizičkoj aktivnosti, delimično objašnjavajući zašto kod njih dolazi do bržeg starenja imuniteta", ocenjuje autor studije Erik Klopak i dodaje da promena ishrane, odnosno prelazak sa loše na zdraviju, kao i više fizičke aktivnosti kod starijih osoba može da pomogne u neutralisanju starenja imuniteta povezanog sa stresom.