'Nije sarađivao sa okupatorom': Nikola Kalabić pravosnažno rehabilitovan

Nekadašnji komandant Gorske garde Jugoslovenske vojske u otadžbini, Nikola Kalabić, pravosnažno je rehabilitovan i nije sarađivao sa okupatorom, odlučio je danas Apelacioni sud. Drugostepeni sud u Beogradu potvrdio je rešenje Višeg suda u Valjevu, kojim je usvojen zahtev za rehabilitaciju Kalabića.

Po nalaženju Apelacionog suda, pravilno je prvostepeni sud utvrdio da Kalabić nije sarađivao sa okupatorom, a razlozi koji su za to izneti u prvostepenom rešenju su potpunosti prihvatljivi i za Apelacioni sud, objavljeno je na sajtu ovog suda.

Apelacioni sud smatra da je nesporno utvrđeno da ne postoji ni jedan pisani dokument u kome se reguliše saradnja Kalabića sa nemačkom vojnom silom, te da je na osnovu svedoka istoričara, takođe, nesporno utvrđeno da je u novembru 1943. godine došlo do kontakta između Kalabića i Nemaca u selu Bujačić kod Valjeva.

Tada je postignut Sporazum o obustavi neprijateljstava i zajedničkoj borbi protiv komunista u 13 Srezova Šumadije i Pomoravlja, ali je nemačka viša komanda za jugoistok 25. decembra 1943. godine odbila da produži taj Sporazum jer su četničke jedinice učestalo kršile Sprazum.

Što se tiče razgovora Nikole Kalabića i njihovih saradnika sa nemačkim predstavnicima (najverovatnije 11. avgusta 1944. godine), kada je traženo oružje za borbu protiv komunista, o tome postoji jedna fotografija, koja je često osporavana u pogledu autentičnosti, ali ova dva navedena događaja, prema iskazu svedoka, predstavljaju taktičke poteze koji ne mogu dovesti u pitanje generalno opredeljenje Jugoslovenske vojske u otadžbini, odnosno četničkog pokreta i Kalabića, a što je, po oceni drugostepenog suda, pravilno prihvatio i prvostepeni sud.

Pomenute odluke Državne komisije imaju oblik administrativnog obrasca koji sadrži lične podatke za Kalabića kao i opis navodnog dela (zločina) koja mu se stavlja na teret, a osim toga one nisu donete po određenoj formalnoj proceduri što je karakteristično za sudske odluke s obzirom na to da iz njihove sadržine proizlazi da njihovom donošenju nije prethodio postupak u kom su izvođeni dokazi uz prisustvo optuženog i branioca, navela je Apelacija.

S ozirom na to da su nakon donošenja Uredbe o vojnim sudovima od 24. maja 1944. godine funkcionisali vojni sudovi, a da je nesporno da je Kalabić bio živ do 19. januara 1946. godine, jasno je da protiv njega nije pokretnut krivični postupak pred Vojnim ili Civilnim sudom, u kojim bi se utvrđivala njegova krivica za eventualne ratne zločine koji se pominju u odlukama Državne komisije.

Iz navedenih razloga prvostepeni sud je, kako navodi drugostepeni sud, pravilno zaključio da su navedene odluke Državne komisije bile motivisane političkim i ideološkim razlozima.

Imajući u vidu sve izneto, Apelacioni sud smatra da je nesumnjivo utvrđeno da je Kalabić lišen najelementarnijeg prava – prava na život, kao i prava na imovinu, te su se stekli uslovi za njegovu rehabilitaciju.

Pri tome Apelacioni sud je našao i da su neosnovani žalbeni navodi o tome da je pogrešan zaključak prvostepenog suda kojim se odluke Državne komisije dovode u vezu sa načelom pravne države i opšte prihvaćenim standardima ljudskih prava, jer u to vreme nije postojao zaokružen i jasan koncept ljudskih prava i sloboda.

Ovo stoga što je pravo na život najvažnije ljudsko pravo koje je proklamovano i štiti se još od rimskog prava, a danas je takođe elementarno pravo svake demokratske države.  

Osim toga, treba imati u vidu da su još na Prvom zasedanju AVNOJ 1942. godine usvojeni principi demokratije, zaštite privatne svojine i dr, dok je na Drugom zasedanju AVNOJ odlučeno da će nova država biti izgrađena na domokratskim principima, koja uključuju i poštovanje osnovnih ljudskih prava i sloboda, uključujući i pravo na život.

Zahtev za rehabilitaciju podnela je pre 10 godina Kalabićeva unuka, Vesna Dragojlović.