Srpski, hrvatski ili italijanski naučnik - čiji je naš Ruđer Bošković?

Srpski, hrvatski ili italijanski naučnik - čiji je naš Ruđer Bošković pitanje je koje je ponovo aktuelno. Ovaj put motiv je bilo imenovanje poznatog dubrovačkog aerodroma po ovom velikom naučniku iz 18. veka.

Na direktno pitanje da li postoje materijalni dokazi o srpskom poreklu Boškovića, istoričar Željko Vujadinović kaže da postoje, dodajući da se može pouzdano tvrditi da je njegov otac u početku bio pravoslavne vere i da je kada je prešao u Dubrovnik primio katoličanstvo.

Otkrivamo tajnu podele ili pomirenja u Mostaru: Čiji je naš Stari most?

“A ako gledamo dalje, jedan je crnogorski istoričar tumačio odakle Boškovići potiču i može se smatrati pouzdano da je sa područja plemena Rovca, šire područje Kolašina. To turski dokumenti potvrđuju, formiraju se poznata bratstva Šćepanovići, Vlahojevići, Bulatovići, Srezojevići, jedna grana Šćepanovića u vremenu seoba naselila se na prostor Popovog Polja, i on je dokazao da je jedan predak Ruđerov koji se zvao Boško pripadao toj grani Šćepanovića”, kazao je Vujadinović.

Pitanje da li se Boškovići, igde, eksplicitno izjašnjavaju kao Hrvati profesor Ivica Maritonović kaže:

“Ne bih rekao. Dubrovčani su imali lepe odnose prema Dalmaciji, prema središnjoj i severnoj Hrvatskoj, ali njima je osnovni državni legtimitet bio pripadnost Dubrovačkoj republici. Reći ću vam konkretan primer, Boškovićev deda Baro Betera, famozni Italijan, on je izdao tri stvari tiskom, sve tri su hrvatski stihovi. I na svim naslovnicama stoji građanin dubrovački.”

Vujadinović pojašnjava da se pitanje Srba katolika ne može odvojiti od pitanja porekla Ruđera Boškovića, koji je živeo i umro kao Isusovac u Milanu. Ali sa ovakvim stavom se ne slaže ruđerolog Ivica Martinović.

Pevao sevdalinke i prisetio se detinjstva: Hari Varešanović za UNU otkrio da nije prva zvezda u porodici

“Ta zajednica Srba katolika u Dubrovniku bila je veoma izražena sve do Drugog svetskog rata, a pojedini istoričari i nakon toga bili su Srbi katolici, tipa Ivan Božić. Još početkom 20 veka bilo ih je puno i bili su aktivni u celoj Dalmaciji. Kada govorimo o vremenu Ruđera Boškovića ljudi koji su dolazili iz zaleđa Dubrovačke republike pod uticajem katoličke crkve primali su katoličanstvo, ali nisu menjali identitet”, pojašnjava Vujadinović.

“Srbi katolici su kasniji fenomen, fenomen iz sredine 19. veka. To je jedna vrsta bunta protiv Austrougarske, otklon od Beča u kojem je Beograd i srpstvo doživljeno kao nešto gde se može ponuditi spas u smislu slovenskih integracija, da Sloveni budu zajedno. Jedna vrsta slovenske ideje, hranjena antiaustrijskom idejom, rodonačelnik te ideje je Matija Ban”, kazao je Martinović, dodajući da je priča o Boškoviću smeštena u 17. vek.

“Nije ni Hrvat ni Srbin, bio je iz Raguze, ili iz Dubrovnika ako više volite. Raguza ili Dubrovnik tog vremena bili su slobodni, ljudi na ulici pričali su možda nešto slično hrvatskom, dubrovačkim dijalektom i italijanskim jezikom. Ljudi su na italijanskom pisali zvanične dokumente. Komunikacija je bila na italijanskom. Ljudi su pisali latinski”, kaže istoričar iz Italije Luka Gucardi.

Sam Bošković, koji se bavio fizikom, matematikom, astronomijom, koji je doveo nauku Njutna u Italiju, osnovao astronomsku opservatoriju u Breri, obrazovan je na katoličkim učilištima u Italiji. Bio je direktor optike u francuskoj mornarici, diplomata, pesnik, filozof.

“Mislim da postoji nešto interesantno u ovom nacionalističkom stavu. Uzmimo Hrvatsku, Hrvatska je nazvala naučni institut po Ruđeru Boškoviću, i to je u redu. Sa te nacionalne pozicije imaju pozitivan odziv, da promovišu nauku kroz Boškovićevo ime, ali to je samo propaganda”, dodaje Gucardi.

Kada je reč o Italiji, Gucardi pojašnjava da je on bio dobro poznat u vremenu kada je živeo, ali da njegovo ime danas znaju oni koji se bave istorijom nauke. Dodaje i da u Milanu postoji ulica nazvana po njemu, relativno značajna, ali i da Italijani ne znaju ko je on bio, zbog čega, ispod naziva ulice stoji objašnjenje.  

Mladi naučnik sa fenomenalnim izumom: Dušan Trajković - student koji prašinom od uglja prečišćava vodu

Mladi srpski naučnik pronašao rešenje za najveći problem pčelara širom sveta